Author :
Abstract
Ziya Gökalp, Türkiye’de sosyolojinin kurucusu ve Türk milliyetçiliğinin önemli düşünürlerinden biridir. O, “bedenimin babası Ali Rıza Efendi, hislerimin babası Namık Kemal, fikirlerimin babası ise Ziya Gökalp’tir” sözünü sarf eden Atatürk’ün en fazla etkilendiği kişiler arasındadır. Gökalp için Osmanlılık görece bir değerlendirme ile saltanat ve baskıyı ifade eden bir kavramdır. Bu bağlamda Gökalp Osmanlılık ile Türklüğü, farklı kategoriler olarak konumlandırmaktadır. O; Osmanlılık, Türklük ve Osmanlı aydınlanmasını doğru anlaşılmayan kavramlar olarak değerlendirmektedir. Ona göre, güzideler adını verdiği aydınlar, bilgi ve teknolojiye yani medeniyete, halk ise hars olarak adlandırdığı kültüre sahiptir. Ziya Gökalp’in, hem Osmanlı İmparatorluk sistemini hem Cumhuriyet yönetimini bilimsel bakış açısı ile açıklamaya çalıştığı görülmektedir. O, politik Türkçülük, İslamcılık ve Batıcılık hareketlerinin uzlaşma noktalarına yoğunlaşarak bu üç kavramı açıklamaya çalışmaktadır. “Türkleşmek, İslamlaşmak ve Muasırlaşmak” adlı eserinde bu fikirlerin ana unsurlarının ortalama Türk insanında ve kültüründe iç içe yaşadığını ve bu değerlerin ayrıştırıcı olmadığına vurgu yapmaktadır. Ziya Gökalp, Türkiye’de sosyoloji alanında ilk saha araştırmasını gerçekleştiren sosyologtur.
Keywords
Abstract
Ziya Gökalp is the founder of sociology in Turkey and one of the important thinkers of Turkish nationalism. He is among the people who were most influenced by Atatürk, who said, "The father of my body is Ali Rıza Efendi, the father of my feelings is Namık Kemal, and the father of my ideas is Ziya Gökalp." For Gökalp, Ottomanism is a concept that expresses sultanate and oppression in a relative evaluation. In this context, Gökalp positions Ottomanness and Turkishness as different categories. HE; He considers Ottomanism, Turkishness and Ottoman enlightenment as concepts that are not properly understood. According to him, the intellectuals, whom he calls distinguished people, have knowledge and technology, that is, civilization, and the people have culture, which he calls culture. It is seen that Ziya Gökalp tried to explain both the Ottoman Imperial system and the Republican administration from a scientific perspective. He tries to explain these three concepts by focusing on the points of agreement between political Turkism, Islamism and Westernism movements. In his work titled "Turkification, Islamization and Modernization", he emphasizes that the main elements of these ideas live together in the average Turkish person and culture and that these values are not divisive. Ziya Gökalp is the sociologist who conducted the first field research in the field of sociology in Turkey.
