Author :
Abstract
Yunus Emre Risâletü’n-Nushiyye adlı eserinde yer alan “od” (ateş) metaforunu tasavvufi, mitolojik ve kültürel bağlamlarıyla ele alarak değerlendirilmiştir. Ateşin, hem ruhsal arınma aracı hem de cezalandırıcı bir unsur olarak işlev görmesiyle İslam tasavvufu ile eski Türk inanç sistemleri ve mitoloji arasında ortak noktada kesişmektedir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemi benimsenerek beyitler üzerinden tematik ve sembolik bir analiz gerçekleştirilmiş ve hermeneutik bir yöntem benimsenmiştir. Makalenin ilk bölümü, ateşin yaratılış felsefesinde üstlendiği merkezi rolü ele almakta; onun bilgi, arınma, dönüşüm ve ilahi kudret ile ilişkilendirildiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, Türk mitolojisinde ateşin kutsal bir unsur olarak kabul edilmesi, Şamanist ritüellerde arındırıcı ve koruyucu bir öge olarak kullanılmıştır. Eski Türk toplumlarında ocak ateşinin aile birliğinin sembolü olarak görülmesi incelenmiştir. Sonuç olarak, Yunus Emre’nin şiirlerinde ateş metaforunun hem tasavvufi hem de mitolojik açıdan derin bir anlam taşıdığı, onun dönüşüm, arınma ve ilahi adalet kavramlarıyla güçlü bir şekilde bağlantılı olduğu belirlenmiştir.
Keywords
Abstract
This article examines the od (fire) metaphor in Yunus Emre’s Risâletü’n-Nushiyye through a multidisciplinary lens, incorporating Sufi hermeneutics, Turkic mythology, and cultural anthropology. Fire is conceptualized as a multifaceted symbol embodying both spiritual purification and punitive functions, establishing a symbolic continuum between Islamic mysticism and pre-Islamic Turkic cosmology. Adopting a qualitative methodology, the study conducts thematic and symbolic analysis of selected couplets, supported by a hermeneutic framework. The first section explores the ontological centrality of fire in metaphysical creation narratives, associating it with knowledge, transformation, divine power, and existential refinement. Additionally, the paper contextualizes the sacrality of fire in Turkic mythological traditions, its ritualistic functions in Shamanistic practices, and its sociocultural role as a symbol of familial and communal integrity. The findings underscore the depth and complexity of the fire metaphor in Yunus Emre’s work, revealing its integrative function across metaphysical, ethical, and cosmological dimensions.
